Grigori Potemkin: Poetins favoriete veroveraar

Europa’s vrees is werkelijkheid geworden: Rusland valt Oekraïne binnen. In een televisietoespraak erkende Poetin de onafhankelijkheid van de afvallige Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk. Een paar uur nadat de president een ‘vredesmissie’ in die regio’s aankondigde, trokken Russische troepen al de grens over. Onderaan deze nieuwsbrief leest u over de Russische veldheer Grigori Potemkin. In de achttiende eeuw wist hij de Krim en delen van Oekraïne aan Rusland toe te voegen. Voor Poetin is hij daarom nog steeds een held.

In ons nieuwe nummer vertelt Rusland-expert Hubert Smeets dat we Poetins gedrag alleen kunnen verklaren door naar Ruslands koloniale verleden te kijken. Lees het interview alvast op onze website.

Vorige week verschenen de langverwachte resultaten van het onderzoek naar het Nederlandse militaire geweld in Indonesië tussen 1945 en 1950, dat de regering door drie instituten liet uitvoeren. In het dossier van ons maartnummer leest u verhalen over hoe Nederland zich krampachtig vastklampte aan zijn kolonie.

Lees bijvoorbeeld over het Comité Rijkseenheid. Deze beweging vreesde dat afspraken met de jonge Republik Indonesia zouden leiden tot ‘verminking van het koninkrijk’. Toen zelfs koningin Wilhelmina niet ontvankelijk bleek voor hun zorgen, zag het Comité nog maar één uitweg: een staatsgreep.

Zorgen over de Middeleeuwen

Het onderzoek naar de middeleeuwse geschiedenis van Nederland staat onder druk. Leerstoelen en promotieplekken verdwijnen gestaag en de academische blik keert zich steeds meer naar het buitenland. En dat terwijl de Middeleeuwen volgens musea en uitgevers juist onverminderd populair zijn. ‘We hebben mensen nodig die ons door de middeleeuwse geschiedenis kunnen gidsen.’

Bommen op burgers

Een groep Irakezen klaagt de Nederlandse staat aan vanwege het bombardement op Hawija in 2015. De nabestaanden verloren elf familieleden door de luchtaanval, waaronder negen kinderen. Het kan niet anders, zeggen veel strategen. Soms vallen er nu eenmaal bommen op de gewone bevolking. Maar zo lang er vliegtuigen bestaan, zo lang is het bombarderen van burgers al omstreden.

Het old boys network van de Wisselbank

Na een zeldzaam datalek ontdekten journalisten dat criminelen en corrupte politici ongestoord konden bankieren bij de Zwitserse bank Credit Suisse. In de achttiende eeuw ging de Amsterdamse Wisselbank bijna ten onder aan een schandaal. Commissarissen verstrekten onverantwoorde onderhandse leningen en brachten de bank aan de rand van de afgrond.

Zakenvrouw zonder scrupules

Ambtenaren klagen dat topfuncties bij het ministerie van Buitenlandse Zaken te vaak naar mannen gaan. Bijna 600 medewerkers hebben een interne brief ondertekend waarin zij vragen om een ‘fundamentele verandering’ in het departement. In de zestiende eeuw hadden vrouwen op zakelijk gebied weinig te vertellen. Toch wist de Groningse weduwe Beetke van Rasquert een sterke positie op te bouwen. Ze leidde met succes een veenontginningsbedrijf en breidde de familiebezittingen voortvarend uit.

De weerbaarheid van de Nederlandse boer

Het kabinet is van plan om de veestapel de komende tien jaar met 30 procent te laten krimpen. Het Nederlandse platteland kreeg in het verleden vaker zware klappen te verduren, maar de boeren kwamen er steeds bovenop. Soms door steun van de overheid, maar vooral door zichzelf te vernieuwen.

Tegen het palingtrekken en katknuppelen

De Spaanse regering wil dierenleed aanpakken door de verkoop van huisdieren in winkels te verbieden. Circussen mogen voortaan geen wilde dieren meer gebruiken in hun shows, al blijft het controversiële stierenvechten buiten schot. Vanaf de negentiende eeuw zetten steeds meer burgers, politici en denkers zich in voor de belangen van dieren. Wat bewoog de vroege voorvechters van dierenrechten?

Grigori Potemkin: Catharina’s veroveraar

Grigori Potemkin is beroemd als minnaar van Catharina de Grote, maar hij was ook haar belangrijkste veldheer. Hoge militairen uit het buitenland waren bereid om voor Potemkin te vechten, want hij had de naam onverslaanbaar te zijn. Onder het gewone volk had hij zelfs de status van popster: in Wenen droegen vrouwen ringen en riemen met zijn naam erop.

Wilt u nog meer geschiedenis? Deze artikelen uit ons archief werden de afgelopen week veel gelezen:

• Alleskunner Simon Stevin benaderde de oorlog als een reeks meetkundige problemen. Zijn kennis van de wiskunde droeg hij over op prins Maurits, die er grote militaire successen mee haalde.
• Tijdens de Grote Terreur belandden honderdduizenden Sovjetburgers in werkkampen of voor het vuurpeloton. De achterdocht van één man was daarvoor verantwoordelijk.
• Graaf Floris V bood vele intriges behendig het hoofd, maar hij onderschatte de rancune van de adel. Dat resulteerde in een gewaagde samenzwering met een fatale afloop.