Koningen en journalisten streden om het vrije woord

Forum-Kamerlid Gideon van Meijeren maakte heimelijk video-opnamen van journalist Merel Ek om haar te ontmaskeren als ‘rioolrat’. Steeds meer journalisten krijgen te maken met intimidatie en bedreigingen; minstens 25 freelancers worden inmiddels beveiligd. Onderaan deze nieuwsbrief leest u over de persvrijheid in de negentiende eeuw, toen Willem I en Willem II de pers beteugelden waar ze konden. Op hun beurt probeerden journalisten de koningen te chanteren.

Ontvang maandelijks de beste artikelen over geschiedenis op de mat. Neem nu een abonnement op Historisch Nieuwsblad.

Zwakbegaafde soldaten moesten naar Vietnam

Om protesten in grote studentensteden te voorkomen, rekruteert Rusland vooral soldaten uit arme, afgelegen gebieden. Tijdens de Vietnamoorlog hanteerde het Witte Huis een vergelijkbare tactiek. Om geen mondige studenten naar het front te hoeven sturen, verlaagde het Amerikaanse leger de rekruteringsstandaard. Zwakbegaafde mannen werden met een geweer naar de jungle gestuurd en vormden daar niet alleen een gevaar voor zichzelf, maar ook voor hun medesoldaten.

In ons novembernummer leest u hoe de media een steeds belangrijkere rol zijn gaan spelen in oorlogstijd. In de negentiende eeuw zweepten twee krantenmagnaten het Amerikaanse publiek op om oorlog te voeren tegen Spanje, en in de Vietnamoorlog kwam het oorlogsgeweld voor het eerst in alle hevigheid de huiskamers binnen.

Wie wint de Libris Geschiedenis Prijs 2022?

Deze zondag maakt juryvoorzitter Thom de Graaf de winnaar van de Libris Geschiedenis Prijs bekend tijdens een live-uitzending van radioprogramma OVT. Welk boek wordt gekroond tot het beste geschiedenisboek van het afgelopen jaar?

Barbaarse zeerover of koning van Friesland?

Deze week gaat een speelfilm over Grutte Pier in première. In de zestiende eeuw maakte hij het de Hollanders ongemakkelijk met een leger van Friese boeren, piraten, struikrovers en verarmde edellieden. Voor Friezen geldt Grutte Pier nog altijd als een icoon van de vrijheid, maar in Noord-Holland zien ze hem als een ordinaire kaper.

De wederopbouw van Nederland

De voorzitter van de Europese Commissie en Duitse bondskanselier pleiten voor een ‘Marshallplan’ voor de wederopbouw van Oekraïne. Ook Nederland kreeg na de Tweede Wereldoorlog zo'n steunpakket. In hoeverre dat heeft geholpen staat ter discussie. In ieder geval profiteerde Nederland van de groeiende wereldeconomie.

Ook de Britten bestormden het Capitool

Donald Trump wordt gedagvaard in het onderzoek naar de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Aan het begin van de negentiende eeuw legden de Britten het Capitool in de as. De Verenigde Staten voelden zich vernederd door de Engelse verwoestingen in Washington, ook omdat ze de aanval niet hadden zien aankomen. Hoe konden ze zich zo laten verrassen?

De vergissing van Troelstra

In een nieuw beginselprogramma pleit de SP voor ‘een democratische omwenteling’. De partij vindt dat ‘niet langer markten, maar mensen het voor het zeggen moeten hebben’. In het revolutiejaar 1918 zag SDAP-leider Pieter Jelles Troelstra zijn kans schoon en riep hij op tot een socialistische omwenteling. Als hij beter had opgelet, had hij kunnen weten dat zijn pleidooi niet zou aanslaan.

Het slepende proces tegen Katharina Kepler

Roermond spreekt als eerste Nederlandse gemeente vrouwen vrij die in de zeventiende eeuw werden vervolgd voor hekserij. In 1615 beschuldigde een boze buurvrouw de Duitse Katharina Kepler van hekserij. Iedereen liet de oude vrouw in de steek. Behalve haar zoon, de beroemde astronoom en wiskundige Johannes Kepler.

De strijd om het vrije woord

De grondwet van 1815 garandeerde de Nederlandse persvrijheid. Maar de autoriteiten wilden geen terugkeer naar de democratische toestanden van de patriottentijd en de Bataafse Republiek. Omdat koning Willem I een voorbeeld wilde stellen, belandden kritische journalisten jarenlang achter de tralies.

Wilt u nog meer geschiedenis? Deze artikelen uit ons archief werden de afgelopen week veel gelezen: 

• Zonder morele problemen liet de hertog van Alva duizenden Nederlandse opstandelingen over de kling jagen. Toch werd zijn moordlust zelfs zijn Spaanse opdrachtgevers te gortig.
• Was de Spaanse veroveraar Hernán Cortés de langverwachte messias? De Tlaxacteken en Totonaken dachten van wel en steunden hem daarom in de strijd tegen de Azteken.
• Onder leiding van voormalig partizanenleider Tito werden alle tegenstellingen in Joegoslavië even naar de achtergrond verdreven. Maar na zijn dood spatte het land uit elkaar.