Als fervent liefhebber van muziek, en dan vooral van klassieke muziek in de ruimste definitie, ben ik het roerend eens met de stelling van de Britse musicoloog Michael Spitzer: muziek vormt een essentieel onderdeel van het leven. Spitzer laat in zijn nieuwste boek overtuigend zien hoe groot de invloed van muziek is op de ontwikkeling van de mens. Zijn wervelende overzichtswerk, dat zich nu eens niet beperkt tot de Westerse muziekgeschiedenis en zelfs muziektradities van de jagers-verzamelaars beschrijft, doet onze recensent Rob Hartmans af en toe naar adem happen. Zoveel eruditie tref je niet vaak. In deze mail vindt u, naast andere recente besprekingen en interviews, zijn recensie.
Zolang er mensen op aarde rondlopen, hebben ze muziek gemaakt. Michael Spitzer betoogt dat muziek een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van individuen en beschavingen. Hij gaat in op het ontstaan van instrumenten en muziekstijlen, waarbij het type samenleving vaak grote invloed heeft uitgeoefend op vorm en functie van de muziek. Samenlevingen van jagers-verzamelaars, landbouwers en stadsbewoners ontwikkelden zich ook in muzikaal opzicht verschillend van elkaar. De muzikale mens is een aanstekelijk geschreven boek, waaruit je ongelooflijk veel kunt opsteken.
Historicus en schrijfster Steffie van den Oord is dol op stokoude verhalen. In Nieuwe eenlingen interviewt ze honderdplussers uit heel Nederland, uit alle lagen van de bevolking: een molenaar, een non, een boerin en een baron. ‘Sommige eeuwelingen hebben een fenomenaal, bijna fotografisch geheugen over vroeger.’
Nederlandse verzetsstrijders, de zogenoemde ‘liniecrossers’, staken in het laatste oorlogsjaar regelmatig de frontlinie in de Biesbosch over, tussen het bezette noorden en het bevrijde zuiden. Tijdens bloedstollende acties brachten ze mensen, hulpgoederen en informatie naar de andere kant. In Liniecrossers heeft Jelle Simons dit belangrijke, maar sterk onderbelichte hoofdstuk uit de geschiedenis van het Nederlandse verzet op zeer leesbare wijze opgetekend.
Minister Ingrid van Engelshoven van OCW kiest voor ‘onvoorwaardelijke teruggave’ van roofkunst. ‘Historisch onrecht’ hoopt ze ‘waar mogelijk’ te herstellen. Jos van Beurden weet met een vlotte pen duidelijk te maken dat er nogal wat haken en ogen zitten aan dat restitutiebeleid. Teruggave van gestolen erfgoed is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want de grens tussen roof, eerlijke koop en schenking is dikwijls vaag. En wie is de rechtmatige eigenaar?
