Marx was een antisemiet

Jodensterren bij coronademonstraties, jongeren in nazi-uniform en omstreden uitspraken in de Tweede Kamer. De discussie over het broeiende antisemitisme in Nederland laait op. Onderaan deze nieuwsbrief leest u over de Jodenhaat van aartsvaders van de arbeidersbeweging. Hoewel Karl Marx en Friedrich Engels de leuze ‘proletariërs aller landen, verenigt u’ verhieven tot parool van de opkomende arbeidersklasse, bleken ook zij niet immuun te zijn voor het epidemische racisme van hun tijd.

Ontvang maandelijks de beste artikelen over geschiedenis op de mat. Neem nu een abonnement op Historisch Nieuwsblad.

Publiceren tot je erbij neervalt

Nederlandse wetenschappers klagen over de hoge werkdruk op universiteiten. Volgens Dirk van Miert, hoofddocent aan de Universiteit Utrecht, hebben academici al eeuwen last van werkstress. In de vroegmoderne tijd was het heldhaftig om hard te werken en veel te publiceren, dus werkten sommige hoogleraren zich letterlijk dood.

Zwarte Maandag: een diplomatieke afgang

In 1991 wilden Nederlandse politici een flinke stap zetten naar een Europese politieke unie. Hun ambities leidden dertig jaar geleden, op 30 september 1991, tot een van de grootse blunders in de naoorlogse Nederlandse diplomatie: Zwarte Maandag. 'We zijn afgegaan als een gieter.'

De erfenis van David Evekink

De Maand van de Geschiedenis is begonnen, met dit jaar als thema ‘Aan het werk’. Erfgoedcentrum Zutphen schreef voor die gelegenheid over houthandelaar David Evekink, die in 1871 een groot bedrag naliet aan minderbedeelden. Van zijn 20.000 gulden werden na zijn dood de eerste arbeidershuisjes gebouwd. Het project groeide uit tot hét voorbeeld van goede sociale woningbouw in de stad.

Laatste kans: Kom naar het Geschiedenis Festival op 10 oktober

Al sinds 2015 is het Geschiedenis Festival een niet te missen belevenis voor geschiedenisliefhebbers. Geniet in De Doelen in Rotterdam een dag lang van lezingen, interviews, debatten, muziek, film en meet-and-greets met de beste auteurs en sprekers op geschiedenisgebied.

Een greep uit het programma; burgemeester Ahmed Aboutaleb wordt bevraagd door meesterinterviewer Coen Verbraak; Saskia Stevens geeft een lezing over hoogbouw in het Romeinse Rijk en Maarten van Rossem neemt samen met Frans Verhagen de Amerikaanse politiek onder de loep.

Hoe Taiwan Chinees werd

China stuurde maandag een recordaantal van 56 gevechtsvliegtuigen naar Taiwan, dat spreekt van een ‘onverantwoordelijke provocatie’. In 1624 maakte de VOC de dienst uit op het eiland Formosa, het huidige Taiwan. Het werd een lucratieve handelspost, die echter in 1662 alweer veroverd werd door de Chinese veldheer Koxinga. De Nederlanders hadden het verlies van een van de meest winstgevende koloniën vooral aan zichzelf te danken.

Een waterweg voor pioniers

Joe Biden vierde het binnenslepen van miljarden dollars voor de Amerikaanse infrastructuur als een overwinning, maar nu lijken zijn eigen partijgenoten de plannen te torpederen. Progressieve democraten willen eerst een akkoord op ambitieuze sociale en groene investeringen. Tweehonderd jaar geleden legde de Amerikaanse overheid als eerste grote infrastructuurproject het Erie-kanaal aan. Dat was een enorm succes, al verscherpte het de tegenstellingen tussen Noord en Zuid.

In de Maand van de Geschiedenis mag Historisch Nieuwsblad drie exemplaren weggeven van De wereld aan het werk van Jan Lucassen. Een wereldgeschiedenis van menselijke arbeid, van de tijd van de prehistorische jager-verzamelaar tot de kantoormens van vandaag.

Wilt u kans maken op een exemplaar? Mail dan uw naam, adresgegevens en de reden dat u dit boek graag zou willen lezen naar [email protected]. De winnaars worden bekendgemaakt in de nieuwsbrief van volgende week.

De no-nonsense van Jelle Zijlstra

In de Pandora Papers brengen journalisten de ene na de andere naam naar buiten van mensen die gebruik maken van omstreden belastingconstructies op de Maagdeneilanden. Vóór zijn aantreden had minister van Financiën Wopke Hoekstra jarenlang aandelen in een brievenbusfirma, zelfs toen hij nog in een commissie zat die belastingontwijking tegen moest gaan. Zijn verre voorganger Jelle Zijlstra had geen last van dit soort schandalen. Als politicus en bankpresident kon hij zichzelf met enige afstandelijkheid bekijken. Het maakte dat hij zich niet verslikte in zijn ambities.

Nederland en de wereldtentoonstelling

In de woestijn van Dubai is de omstreden wereldtentoonstelling Expo 2020 geopend. Ondanks kritiek op de arbeidsomstandigheden bij de opbouw van de expositie, doet Nederland er toch aan mee. Bij negentiende-eeuwse wereldtentoonstellingen sloeg Nederland keer op keer een flater – vonden de Nederlanders zelf. Het land zou een passieve volksgeest hebben. In werkelijkheid viel dat wel mee.

Marx was een antisemiet

Karl Marx schold Joden uit voor kapitalistische sjacheraars. Zijn compagnon Friedrich Engels droomde van een uitroeiingsoorlog tegen Slavische volken. Ook andere aartsvaders van de internationale arbeidersbeweging waren behept met antisemitisme en racisme.

Wilt u nog meer geschiedenis? Deze artikelen uit ons archief werden de afgelopen week veel gelezen:

• Columbus was geen visionair. De zeevaarder ging met volledig verkeerde berekeningen op pad. Dat maakt zijn prestatie echter niet minder groot.
• Tot 1585 waren de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden één in hun opstand tegen Filips II. Maar toen Antwerpen werd heroverd door de Habsburgers werd dat anders.
• Jarenlang dringt ons land aan op berechting van Gestapo-chef Erich Deppner, die duizenden Nederlanders de dood in heeft gedreven. Maar Duitsland levert hem na de oorlog niet uit.

In de vorige nieuwsbrief werden drie exemplaren van het boek Germania verloot. De volgende winnaars krijgen het boek thuisgestuurd:

• C. van Elk
• J. van Heeswijk
• E. Roos

Houd onze nieuwsbrief in de gaten voor meer winacties.