Inlichtingendiensten waarschuwen dat een Russisch offensief in Oekraïne steeds waarschijnlijker lijkt. Terwijl Kiev de wereld tot kalmte maant, evacueert Amerika zijn ambassadepersoneel en roept Nederland zijn burgers op om het land te verlaten. Onderaan deze nieuwsbrief stelt historicus en journalist Hubert Smeets dat het huidige conflict met Oekraïne alleen te begrijpen is vanuit Ruslands koloniale geschiedenis, die nog altijd doorwerkt in de mentaliteit van president Poetin. ‘Catharina de Grote heeft gezegd: de enige manier om de grenzen van Rusland te beveiligen is door ze te verleggen.’
Klimaatverandering leidde tot wereldwijde rampspoed
Hongersnoden, epidemieën, bloedige revoluties en oorlogen die eeuwig leken te duren: zeventiende-eeuwers bleef weinig bespaard. Volgens de Britse historicus Geoffrey Parker was klimaatverandering de katalysator van deze wereldwijde rampspoed. Historisch Nieuwsblad sprak met Parker over de ‘Kleine IJstijd’ en de parallel met het heden. ‘Zeventiende-eeuwers zochten hun toevlucht in tabak, alcohol, verre reizen of seks.’
Na grote drugsvondsten in de haven van Rotterdam wil burgemeester Aboutaleb voortaan alle containers met tropisch fruit uit Zuid- en Centraal-Amerika controleren. Verboden middelen vinden al meer dan twee eeuwen hun weg van Zuid-Amerika naar Nederland. Inmiddels vervoeren smokkelaars cocaïne in plaats van cacao, maar de smokkelroutes zijn nog grotendeels hetzelfde.
Uit een onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt dat De Nederlandsche Bank (DNB) nauw betrokken was bij de Nederlandse slavernij. Een groot deel van haar startkapitaal was afkomstig van ondernemers met directe belangen in plantages. Een van die geldschieters was de weduwe Johanna Borski (1764-1846). Met een investering van 2 miljoen gulden redde zij de bank van de ondergang.
Wopke Hoekstra wist het zeker: een steunpakket van 3,4 miljard euro was volgens de minister van Financiën nodig om te voorkomen dat de KLM om zou vallen in coronatijd. Het was niet voor het eerst dat de overheid geld pompte in de luchtvaartmaatschappij. In De Blauwe Fabel zoekt journalist Ties Joosten uit waarom de overheid de KLM al een eeuw lang kostte wat het kost overeind wil houden. ‘We zijn verblind door de fabel die de KLM heeft gecreëerd over haar rol in onze nationale identiteit.’
Energiebedrijven vrezen de gevolgen van de hoge inflatie: door de gestegen energieprijzen moet een aantal leveranciers al meer betalingsherinneringen sturen. In de jaren zestig kreeg 80 procent van de Nederlandse huishoudens toegang tot energie dankzij een gasaansluiting. Nederland wilde de in Groningen ontdekte gasbel benutten en schakelde daarom in hoog tempo over van steenkool op aardgas.
In Frankrijk verschijnt Salah Abdeslam voor de rechter: de enige overlevende verdachte van de aanslagen in Parijs in 2015. Eind negentiende eeuw sloeg de eerste terreurgolf over Europa. Anarchisten gebruikten bomaanslagen en steekpartijen als ‘onweerstaanbare’ propaganda voor hun opvattingen.
De autoindustrie heeft last van de vrachtwagenblokkades in Canada; autoproducent Ford heeft zelfs al een fabriek in het land moeten sluiten. Henry Ford was de man die de Verenigde Staten de moderne tijd in reed. Hij kwam als eerste met een auto voor de gewone Amerikaan, die hij ongeëvenaard efficiënt en goedkoop wist te produceren. Maar Ford had ook een duistere kant: hij voerde enkele jaren een felle antisemitische campagne.
Elon Musks ruimtevaartbedrijf SpaceX lanceerde deze maand 49 satellieten, maar zag er door een geomagnetische storm al 40 in rook opgaan. In de jaren zestig waren het geen miljardairs, maar staatshoofden die de ruimte wilden beheersen. In 1961 verzocht president Kennedy het Amerikaanse Congres de benodigde miljarden op te hoesten om ‘voor het einde van dit decennium een mens op de maan te zetten en veilig terug te brengen naar de aarde’.
Expansiedrift loopt als een rode draad door de Russische geschiedenis. Volgens Hubert Smeets is het daarom eigenaardig dat het zelden over Rusland als koloniale mogendheid gaat. ‘Rusland voelt zich omsingeld door vijandige machten en culturen. Je moet niet onderschatten hoe diep dat omsingelingssyndroom zit.’
