Poetin in de voetsporen van Ivan de Verschrikkelijke en Stalin

Valt het Russische leger vandaag of morgen Oekraïne binnen? President Poetin maakt er geen geheim van dat hij de Oekraïners als Russen beschouwt en hun land als historisch onderdeel van het oude imperium. Bovendien is hij bang dat de democratische hervormingen in het buurland zijn eigen onderdanen op ideeën brengen. Poetin staat in een lange traditie van Russische autocraten en veroveraars. Over zijn belangrijkste voorgangers leest u onderaan deze nieuwsbrief.

Ontvang maandelijks de beste artikelen over geschiedenis op de mat. Neem nu een abonnement op Historisch Nieuwsblad en profiteer van korting.

Onder de naam Belt and Road Initiative verstevigt de Chinese president Xi Jinping de banden met een indrukwekkend aantal landen in Azië, Afrika, Europa, Oceanië, en Midden- en Zuid-Amerika. De invloedsfeer van deze moderne zijderoute reikt veel verder dan die van zijn illustere voorganger. Lees in ons februarinummer over China’s gouden eeuwen en over de historische Zijderoute. Een reis langs de Zijderoute was een barre tocht door droog en onherbergzaam land, maar ook langs bloeiende handelssteden en centra van cultuur, religie en wetenschap.

Lees daarnaast verhalen over de Romeinse keizer Domitianus, econoom Adam Smith en het Tuskegee experiment, waarbij zwarte syfilislijders in Alabama jarenlang werden onderzocht, maar niet behandeld.

Waarom woorden er (niet) toe doen

De woorden die historici gebruiken om het verleden te beschrijven, liggen soms maatschappelijk gevoelig. Onlangs deed een Indonesische gastcurator van het Rijksmuseum de term 'Bersiap' in de ban als zijnde racistisch. De Federatie Indische Nederlanders dreigde daarop met rechtszaken en de directeur van het museum haalde bakzeil. Waarom hechten we zoveel waarde aan woorden? Taalkundige Marc van Oostendorp geeft antwoord.

Misbruik in de Gouden Eeuw

Meerdere vrouwelijke kandidaten uit tv-talentenshow The Voice of Holland hebben aangifte gedaan van seksueel misbruik. Mede dankzij de in Amerika begonnen MeToo-beweging komen mannen daar steeds minder gemakkelijk mee weg. In de Gouden Eeuw hadden zij grotendeels nog vrij spel, ook binnen het huwelijk. Alleen als haar echtgenoot het heel erg bont maakte, kon een vrouw met succes echtscheiding aanvragen.

Carnaval kun je niet verplaatsen

Vanwege de hoge corona-besmettingscijfers gaan er stemmen op om carnaval te verplaatsen naar een veiliger datum, later dit jaar. Dat kan met de optochten en kroegavonden. Maar de datum van het echte carnaval ligt na eeuwen bakkeleien vast.

De pioniersjaren van Philips

Technologiebedrijf Philips kampt met dalende omzet door een mankement aan zijn apparaten voor mensen met slaapapneu. Ook de waarde van het beursaandeel is flink gezakt. Hier staat tegenover dat Philips vorig jaar voor 4,4 miljard euro zijn huishoudelijke tak heeft verkocht. Het bedrijf begon in 1891 met een eenvoudig product: de gloeilamp. In het Interbellum werd het assortiment uitgebreid met radio’s.

Heibel om een Holocaustmonument

Op zondag 30 januari vindt de Nationale Holocaust Herdenking plaats in Amsterdam. Voor het eerst zal er dit jaar gelegenheid zijn om te herdenken bij het nieuwe Namenmonument. Berlijn heeft al sinds 2005 een Holocaustmonument, dat nog steeds de tongen losmaakt. Er is discussie over het ontwerp en ergernis over respectloze toeristen.

Een verzorgde oude dag

Het kabinet wil de hoogte van de AOW niet laten meestijgen met het minimumloon. Daar zijn vakbonden en ouderenorganisaties boos over. Voor wie naast de AOW een pensioen heeft, is er ook goed nieuws. De rentestand in Nederland stijgt en daardoor wordt ook de dekkingsgraad van pensioenfondsen hoger. Maar Annegreet van Bergen vindt het maar niets dat ouderen afhankelijk zijn van de luimen van de centrale bankiers.

Een lange traditie van Russische autocraten

Het tijdperk-Poetin is op 31 december 1999 begonnen. De tot dan relatief onbekende Russische premier nam onverwacht de scepter over van de zieke president Boris Jeltsin, de sloper van de Sovjet-Unie. Poetin was vastberaden het internationale prestige van Rusland in ere te herstellen, desnoods door grondgebied van buurlanden af te pakken. Vijf illustere alleenheersers gingen hem voor: Ivan de Verschrikkelijke, Peter de Grote, Catharina de Grote, Alexander I en Jozef Stalin.

Wilt u nog meer geschiedenis? Deze artikelen uit ons archief werden de afgelopen week veel gelezen:

• Anne Frank zou zijn verraden door Arnold van den Bergh, lid van de Joodse Raad die uit eigen lijfsbehoud lijsten met onderduikadressen zou hebben doorgespeeld. 'Flinterdun,' noemt historicus Bart van der Boom dit bewijs. 'Het is een hoop poeha om niets.'
• Historicus Annejet van der Zijl schreef een biografie over Gerard Heineken, de ondernemer die het biermerk in het leven riep. De oprichter van de wereldberoemde brouwerij bleek een uitzonderlijk mens.
• De Armeense genocide leidt al decennialang tot spanningen tussen Turkije en Armenië. Vanwege de efficiënte uitvoering en het feit dat bijna alle schuldigen vrijuit gingen, was deze volkenmoord vanuit het oogpunt van de daders een groot succes.